ข้อริเริ่มเพื่อการรวมตัวของอาเซียน (Initiative for ASEAN Integration: IAI)
ภูมิหลัง

1. ภาพรวม ที่ประชุมสุดยอดอาเซียนอย่างไม่เป็นทางการ ครั้งที่ 4 ณ สิงคโปร์ เมื่อเดือนพฤศจิกายน 2543 เห็นพ้องต่อ “ข้อริเริ่มเพื่อการรวมตัวของอาเซียน” (Initiative for ASEAN Integration: IAI) เพื่อเร่งรัดการรวมตัวของประเทศสมาชิกอาเซียน โดยการลดช่องว่างด้านการพัฒนา (Narrowing the Development Gap – NDG) ระหว่างประเทศสมาชิกเดิม 6 ประเทศ (ASEAN 6) กับประเทศสมาชิกใหม่ 4 ประเทศ (CLMV) และการเสริมสร้างขีดความสามารถของประเทศ CLMV โดยมี IAI Work Plan I รองรับระยะเวลา 6 ปี (2545-2551) ปัจจุบัน อยู่ระหว่างดาเนินงานภายใต้แผนงานฉบับที่ 2 IAI Work Plan II (ปี 2552-2558)
2. IAI Work Plan I (2545-2551) มีโครงการทั้งสิ้น 218 โครงการ สิงคโปร์ให้เงินสนับสนุนโครงการ IAI มากที่สุด โครงการ IAI ส่วนใหญ่เป็นโครงการสาขาพัฒนาทรัพยากรมนุษย์ โดยใช้ศูนย์ IAI Centre ที่สิงคโปร์จัดตั้งขึ้นในแต่ละประเทศ CLMV เป็นศูนย์ฝึกอบรม
3. IAI Work Plan II (2552-2558) มีสาระในการดาเนินงานต่างไปจากแผนงานระยะที่ 1 คือ แผนงาน ระยะที่ 2 จะขยายแผนการเสริมสร้างขีดความสามารถของกลุ่ม CLMV ให้สอดคล้องกับแผนการจัดตั้งประชาคมอาเซียนทั้ง 3 เสาหลัก ซึ่งจะช่วยให้การจัดตั้งประชาคมอาเซียนทั้งสามเสาหลักเป็นไปอย่างมีประสิทธิภาพมากขึ้น รวมถึงการให้ความช่วยเหลือประเทศ CLMV ให้สามารถดาเนินการตามพันธกิจและลดผลกระทบที่จะเกิดขึ้นจาก การรวมตัวของอาเซียน และยังคงเน้นการเสริมสร้างขีดความสามารถ ทั้งนี้ ภายใต้ IAI Work Plan II มีโครงการทั้งหมด 269 โครงการ (สถานะเดือนเมษายน 2557) มีมูลค่ารวม 20 ล้านดอลลาร์สหรัฐ สิงคโปร์ เป็นประเทศที่ให้เงินสนับสนุนโครงการ IAI มากที่สุด ประเทศไทยสนับสนุนโครงการ IAI จานวน 5 โครงการ คิดเป็นเงิน 374,766 ดอลลาร์สหรัฐ และประเทศคู่เจรจาที่ให้ความช่วยเหลือมากที่สุด 5 อันดับแรก ได้แก่ ญี่ปุ่น ออสเตรเลีย สหภาพยุโรป อินเดีย และเยอรมนี
4. คณะทางาน IAI (IAI Task Force) ซึ่งประกอบด้วยเอกอัครราชทูตผู้แทนถาวรของประเทศสมาชิกอาเซียน 10 ประเทศ ทาหน้าที่เป็นผู้กากับนโยบายและขับเคลื่อนการดาเนินการภายใต้แผนงานฯ เอกอัครราชทูตผู้แทนถาวรของ CLMV ประจาอาเซียนจะหมุนเวียนกันเป็นประธานตามลาดับตัวอักษรเป็นเวลาคนละ 1 ปีปฏิทิน โดยจัดการประชุมปีละไม่ต่ากว่า 4 ครั้ง และอาจมีการประชุมนอกเหนือจากนั้นได้ในกรณีที่มีความจาเป็น ปัจจุบัน กัมพูชา ทาหน้าที่เป็นประธาน IAI Task Force จนถึงสิ้นปี 2557 ทั้งนี้ คณะทางานฯ รายงานผลการดาเนินงานต่อ ASEAN Coordinating Council (ACC)
5. งบประมาณ IAI ไม่มีกองทุนเฉพาะเพื่อสนับสนุนการดาเนินการ แม้ว่าเคยมีความพยายามจะจัดตั้งกองทุนพิเศษเพื่อลดช่องว่างด้านการพัฒนา แต่อาเซียนยังคงเห็นว่า อาจไม่มีความจาเป็นที่จะจัดตั้งกองทุนพิเศษสาหรับเรื่องนี้เป็นการเฉพาะ IAI Task Force เห็นว่าควรเร่งดาเนินการระดมทุนในหลายช่องทาง รวมทั้งการระดมทุนจาก ผู้ที่มีส่วนได้ส่วนเสีย ซึ่งรวมถึงภาคเอกชนด้วย ปัจจุบัน การดาเนินการภายใต้ IAI ยังคงอาศัยการสนับสนุนงบประมาณจากโครงการที่ริเริ่มโดยอาเซียน 6 และเงินทุนสนับสนุนโดยตรงจากประเทศคู่เจรจาและองค์กรเพื่อการพัฒนา รวมทั้งโครงการความร่วมมือไตรภาคีระหว่างอาเซียน 6 และประเทศคู่เจรจากับองค์กรเพื่อการพัฒนา

บทบาทของไทย
1. ไทยให้เงินสนับสนุนโครงการ IAI ประมาณ 0.375 ล้านดอลลาร์สหรัฐ ในขณะเดียวกันไทยให้ ความสาคัญต่อการให้ความช่วยเหลือ CLMV ในกรอบอื่น ๆ ทั้งในระดับทวิภาคีและกรอบความร่วมมือใน ภูมิภาคที่ไทยเป็นผู้ริเริ่มหรือมีบทบาทนา เช่น ACMECS GMS เป็นต้น
2. ไทยมีโครงการให้ความช่วยเหลือระหว่างปี 2552 – 2556 ภายใต้ IAI Work Plan II ทั้งหมด
5 โครงการ รวมมูลค่าความช่วยเหลือประมาณ 11.25 ล้านบาท ดาเนินการเสร็จสิ้นแล้ว 4 โครงการ ได้แก่ (1) Successful Operationalization of the ASEAN Framework Agreement on Multimodal Transport (2) Thai International Post Graduate Program 2009-2010 (3) ASEAN Workshop on Cross-border Management: A Key to Efficient ASEAN Connectivity (4) Training on Harmonization of Power Distribution System in ASEAN Countries และอยู่ระหว่างดาเนินโครงการอีก 1 โครงการได้แก่ (5) Strengthening of Measurement Standard Institute ระยะเวลาการดาเนินงาน 5 ปี (2551-2555) ปัจจุบัน โครงการฯ ได้รับการขยายเวลาการดาเนินการจนถึงปี 2558
******************
กองเศรษฐกิจ
กรมอาเซียน
มิถุนายน 2558

ประเทศไทยสำหรับการก้าวไปสู่การเป็นประชาคมสังคมและวัฒนธรรมอาเซียนในปี พ.ศ. 2558 ประเทศไทยได้สร้างกลไกการทำงานในระดับประเทศไว้ในลักษณะเดียวกันกับกลไกการทำงานของอาเซียนที่ได้กล่าวไปแล้วคือ มีการกำหนดกลไกการทำงานเป็นระดับต่าง ๆ ให้มีความสอดคล้องสัมพันธ์กัน

ต่อมาสำนักงานปลัดกระทรวงสาธารณสุข ได้แจ้งจัดสรรงบประมาณรายจ่่ายประจำปีงบประมาณ พ.ศ.2560 กำหนดการดำเนินงานตามแผนงานยุทธศาสตร์พัฒนาความร่วมมือด้านต่างประเทศ โครงการสนับสนุนการเป็นเมืองศูนย์กลางบริการสุขภาพในอาเซียน โดยกำหนดแนวทางให้ศูนย์ประสานงานเครือข่ายประชาคมอาเซียนด้านสาธารณสุข (ศคอส.) ในระดับจังหวัด เป็นหน่วยงานที่ดำเนินการบริหารจัดการงบประมาณ เพื่อส่งเสริม สนับสนุนให้กับสถานบริการสุขภาพในกลุ่มเป้าหมายทุกแห่ง ให้จัดบริการที่เป็นมิตรกับชาวต่างชาติ ตามเกณฑ์ที่กำหนด

• กำหนดหรือเสนอแนะนโยบายแนวทาง
• ประสานนโยบายและท่าทีในการดำเนินการต่าง ๆ ในกรอบความร่วมมือ